සංස්කාරක සටහන:- ඇඳුම සම්බන්ධයෙන් වූ සංවාදයකදී රිටිගල ජයසේන දැක්වූ අදහස් කිහිපයකි. මේ අදහස් මෙම බ්ලොග් අඩවියට අදාල වන්නේ ආගම් මගින් ද ඇතැම් ඇඳුම් වර්ග එහි අනුගාමිකයින් මත (ඇතැම් විට අනුගාමියින්ගෙන්ම එහාට ගොස් සමස්ථ සමාජය මත) පටවන වත්මන් සන්ධර්භය නිසාය. මේ 2014 නොවැම්බර් ලියැවුණු අදහස් වෙයි.
************************************************************************
වෙනත් ත්‍රෙඩ් එකක දාපු කමෙන්ටුවක්:
ලොකු තර්ක වලට යන්න කලින් අපි මුලින්ම කල්පනා කරන්න ඔනේ අපි ඇඳුම් අඳින්නෙ මොකටද කියල. ඇඳුම් අඳින්නෙ අපේ ශරීරය අනෙක් මිනිස්සුන්ගේ ඇස් වලින් ඈත් කරල තියාගන්න (හෙවත් විලි වසා ගැනීමට) පමණක් නොවේ නේ. ඒක ඇඳුම් වලින් ගන්නා එක කාර්යයක් පමණයි. (ඒක එකම කාර්යය නම්, කාටත් හොඳම ඇඳුම තමයි වලලු කර දක්වා දිග ගෝනියක් අරගෙන, ඇස් දෙක ගාව හිල් දෙකක් හදල ඔලුවෙ නවා ගැනීම) ඊට අමතරව තමන් යෙදෙන්නට බලාපොරොත්තුවන කාර්යය, බාහිර පරිසර තත්වය/ කාලගුණය, සමග ගැටීමට සුදුසුම ආවරණය තෝරා ගැනීම, අනෙක් පුද්ගලයන්ගේ ඇසට ප්‍රියමනාප වීම, ඔවුන් සමග සංන්නිවේදනය, සිය අනන්‍යතාව ප්‍රකාශ කිරීම ආදී ගොඩක් දේවල් එක්ක තමයි යම් සංස්කෘතියක ජනප්‍රිය වෙන ඇඳුම තීරණය වෙන්නෙ. කිසියම් සංස්කෘතියක් ලොකුම බර යොදන්නෙ ගෑනුන්ගෙ සිරුර හංගලා තියාගන්න එකට නම් ඒ සංස්කෘතියෙ ගැහැනු ඇඳුම ගෝනියක් අරගෙන ඇස් දෙක ගාව හිල් දෙකක් හදල ඔලුවෙ නවා ගැනීමට සමාන වීම අරුමයක් නෙමෙයි. සංස්කෘතික හේතූන් නිසා තමන් දැනටමත් හුරුපුරුදු යම් ඇඳුමක් වෙනස් සංස්කෘතික වටපිටාවක උනත් දිගටම ඇඳීම කාටවත් ලොකු ප්‍රශ්නයක් වෙන්න ඔනේ නෑ. තමන්ගේ හුරුපුරුදු විලාසිතා වලින් තමන්ගේ තමන්ගේ අනන්‍යතාවයත් ප්‍රකාශ වෙන නිසා තමන් පදිංචි වූ අලුත් ස්ථානයේ කාලගුණ තත්වය අනුව ඒ ඇඳුම ඇඳීම් ලොකු අපහසුවක් නැත්නම් කවුරුත් තමන් කැමති තමන්ට හුරු පුරුදු ඇඳුම තමයි අඳින්නෙ. නමුත් මේකෙ යම් යම් ප්‍රායෝගික සීමා තියෙනවා. මේ සීමාවනුත් ඉක්මව ගියොත් නම් විහිලුවක් වෙනවා වගේම අන් අයට කරදරයක්, අපහසුවක්, eyesore එකක් වෙන්න පුලුවන්.
හිතන්න අපි බොහොම මහන්සිවෙලා නගර අලංකරන කටයුතු වලට වියදම් කරලා, මල් පැලකරල, වතුර මල් දාලා, තණකොල පිලිවෙලකට කපල තියෙන පාක් එකක මැද්දෙන් කලු ගෝනියක් ඔලුවෙ නවාගත්තු මිනිස් පරාණ එහෙම මෙහෙ යනවා. මේක ඉන්ග්‍රීසියෙන් කියනවා නම් eyesore එකක්. මෙතැන පොදු අවකාශය පොයිසන් වීමක් වෙනවා. මිනිස්සු අතරෙ සුහද හිනාවල් කතාබහ හුවමාරු වෙන්න ඔනේ වටපිටාවක් වෙනුවට මෙහෙම පුද්ගලයන් නිකුත් කරන්නෙ ඊට සම්පූණ ප්‍රතිවිරුද්ධ පනිවුඩයක්. මෙක සමාජයක ඉදිරිගමනට බාධාවක්. ඔය කියන ස්ථායෙ නිරුවතින් එහෙ මෙහෙ යාමයි, මේ වගේ ඇඳුමක් ඇඳගෙන යාමෙයි අතරෙ ලොකු වෙනසක් නෑ. දෙකෙන්ම වෙන්නෙ එතැන පවත්වාගන්න හදන වටපිටාව අනවශ්‍ය ලෙස අවුල් වීම.
************************************************************************
මෙතැන තියෙන්නෙ වියුක්ත තර්කයක් නෙමෙයි ප්‍රායෝගික බව පිලිබඳ ප්‍රශ්නයක්. ඇඟේ නූල පටක් වත් නැතුව යාම හා මුලු ඇඟම වහගෙන යාම අතරෙ කිසියම් ප්‍රායෝගික නමුත් සබ්ජෙක්ටිව් තැනක් හොයාගන්න පුලුවන්නේ. මේ තැන තීරනය වෙන්නෙ බොහෝවිට පවතින තත්ව මත. පවතින සංස්කෘතිය කියන්නෙ නිකන් ඉබේ කිසිම හේතුවක් නැතුව ඇතිවෙච්ච එකක් නෙමෙයිනෙ. පවතින තත්වයන් එක්ක ප්‍රායෝගිකව අනුගත වෙනකොට ඒක සමහරවිට පවතින සංස්කෘතිය සමග අනුගත වීමට සමපාත වෙයි. එහෙම වීම හෝ නොවීම ප්‍රශ්නයක් කරගත යුතු නෑ.
************************************************************************
කීප දෙනෙක්ම මම ඉදිරිපත් කරල තියෙන අදහස “ප්‍රධාන ප්‍රවාහයේ සංස්කෘතියට අනුගත වෙන්න කියල තමයි මේ තියෙන්නෙ” කියල අර්ථකතනය කරගේන “අද කපන්නම් ඌරාගෙ මාලු ඌරා උඩම තියල” වගේ ගේමකට සෙට් වේගන යන බව පේනවා. 
කිසියම් සංස්කෘතියකටම අනුගත වෙනවා කියන්නෙ “මේක මෙහෙම තමයි යකෝ, මේක වෙනස් කරන්න දෙන්නෙ නෑ” වගේ අධිපතිවාදී අදහසකට තර්කයකින් තොරවම අනුගත වෙලා කටයි *කයි වහගෙන ඉඳීම නෙමෙයි නේද? මේක මෙහෙම වෙන්න ඔනේ මේ මේ හේතු නිසාය කියල පිලිගන්න පුලුවන් සාධාරන හේතු නැත්තම් එතැන කිසිම සංවාදයක් නෑ නේ.
මෙතන මම කරන්න හැදුවෙ නූතන සමාජය තුල ඒ සමාජයේ සමබරතාව ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මොන වගේ සම්මුතීන් තියෙන්න ඔනේද කියන මාතෘකාවට අදහසක් ඉරිදිපත් කිරීමක් විතරයි. මේක මම අර උඩ කිව්වා වගේ වැඩිහිටියෙකු ලෙස සැලකීමෙ වයස 21 විය යුතුය කිව්වා වගේ අදහසක්. කාට හරි හිතෙනවා නම් නෑ එක 18 වෙන්න ඔනේ කියල අපිට ඒ ගැන සංවාදයක් කරන්න පුලුවන්. කවුරු හරි මගෙන් අහනවා නම් “ඇයි එහෙම සීමාවක් තියෙන්නෙ ඔනේ?” කියන ඒ ගැන නම් කතා කරන්න මට කැමැත්තක් නෑ. ඒක බොහොම වෙහෙසකර කතාවක්. ඒ ගැන එකඟත්වයක් නැත්තම් අපි ඇග්‍රී ටු ඩිස් ඇග්‍රී වෙලා නිකා ඉම්මු.
නිරාගමික දේවාලය 
අලුත්ම ප්‍රතිචාර